2 Yaş Atağı ve Başa Çıkma Yöntemleri

Her evresinde ayrı bir zorlukla mücadele edilen çocuk yetiştirme sürecinde, ailelerin en çaresiz kaldığı dönem belki de 2 yaş atağı olarak adlandırılan süreçtir. Oldukça fırtınalı olarak adlandıracağımız bu dönemde, çocuklarda bir anda ortaya çıkan ağlamalar ve inatlaşmalar aileleri zor durumda bırakabilmektedir. Aslında tüm çocuklarda gelişimin bir parçası olarak görebileceğimiz bu durum doğru yaklaşımla hem çocuklar hem de ebeveynleri için daha kolay geçebilecektir.

2 Yaş Atağı Ne Zaman Başlar

2 yaş atağı için şu ayda ya da yaşta başlar demek son derece yanlıştır. Çünkü her çocuğun dinamikleri kendisine özgüdür. Ancak, bilimsel araştırmalara göre bu dönemin habercisi olan bazı davranışlar ve tahmini dönemler bulunmaktadır. Buna göre 2 yaş sendromu için;

·        Çocuklarda ortaya çıkan belirtiler genel olarak 18. Ay ve sonrasında ortaya çıkmaktadır.

·        Kısa bir süreç olmadığından dolayı etkisinin 3 yaşına kadar sürebildiği bilinmektedir.

·        3 yaşına yaklaşırken çocuklarda ortaya çıkan inatlaşmalar ve ağlama krizleri etkisini yitirecektir. Ancak sürecin nasıl geçtiğine bağlı olarak 3,5 ile 4 yaşına kadar bu sürecin devam edebildiği bilinmektedir.

2 yaş atağı olarak adlandırılan sürecin temel sebebi, çocuğunuzda benlik gelişimi, bağımsızlık isteği ve dil becerileri henüz gelişemediğinden dolayı kendisi ifade etmede zorlanmasıdır. Çocuğunuz bu süreçte birçok şeyi yapmak ister fakat kelime haznesi ve motor becerileri bunu karşılayamamaktadır. Bu çatışmadan dolayı da öfke patlamaları tetiklenmektedir.

2 Yaş Sendromu Belirtileri Nelerdir?

2 yaş sendromu olarak nitelendirilen bu dönem bir hastalık gibi teşhis edilememekte, çocukların davranışlarına göre anlaşılmaktadır. Yaklaşık olarak 1 yıl sürecek bu dönem için bir takım belirtiler bulunmaktadır. Bunlar;

1.      Çocuğunuzda bu süreçte sürekli olarak hayır deme durumu oluşacaktır. En sevdiği şeyler için bile sırf kontrolün kendisinde olduğunu göstermek için reddetme durumu ortaya çıkabilecektir.

2.      Tantrum olarak adlandırılan şiddetli öfke nöbetleri oluşacaktır. Kendisini yere atma, bağırma, tekmeleme ya da uzun süren ağlama krizleri oluşabilecektir.

3.      Bu süreçte çocuğunuz biraz daha bağımsız hareket etmek isteyecektir. Yani yemek yeme, giyinme, oyuncak toplama gibi temel davranışlarını kendisi yapmak isteyecektir.

4.      Hızlı değişen duygu durumları bu sürecin olmazsa olmazıdır. Çocuğunuzu gülerken bir anda ağlamaklı bir şekilde görebilirsiniz.

5.      Ailelerin zorlandığı bir diğer konu da paylaşma güçlüğüdür. Benimsediği eşyaları, oyuncakları ya da kişileri, bu süreçte paylaşmaktan çekinecektir.

6.      Günlük rutinlerine bağlılık ve değişiminde de aşırı tepki ile karşılaşılabilir. Örneğin; parktan dönmek istememe, uykuya geçmeyi reddetme gibi durumlar ile karşılaşabilirsiniz.

2 yaş atağı olarak adlandırılsa da bu süreç aslında çocuğunuzun kontrol sahibi olma ve ben kimim sorusuna cevap aradığı doğal bir gelişim sürecidir. Bu süreçte ailelerin anlaması gereken durumların başında, çocuklarının kendilerine karşı olmadığı, sadece dünyayı ve kendisini anlamaya çalışması gelmelidir.

2 Yaş Atağı Ne Zaman Biter?

Bu dönem ile ilgili en merak edilen konu elbette ne zaman biteceğidir. Ancak bunun net bir dönemi yoktur. Genel olarak 18 aylıkken başlayan ve 4 yaşına gelmeden son bulan süreç, çocuktan çocuğa ve bu sürecin nasıl geçirildiğine bağlı olarak değişiklik göstermektedir. En belirgin dönemi 2 yaş civarı olup, 3 yaşını geçtikten sonra yumuşamaya başladığı ve 4 yaşında da yönetilebilir bir hale geleceği söylenebilir. Ailelerin bu süreci daha verimli hale getirebilmesi, sürecin uzamaması ve çocuklarının da kendini benimseyebilmesi için 2 duruma dikkat edilmesi gerekir.

1.      Çocuklarınızın duygularını kabul eden, sınırlarını koyan ve tutarlı hareketler sergilemeye başlaması.

2.      Kendisini ifade etme becerisinin günden güne gelişmesi.

Yukarıdaki 2 durum, aslında sürecin ne zaman biteceğinin de cevabıdır. Çocuğunuz bu iki becerisini geliştirdiğinde sürecin olumsuz etkileri de azalmaya başlayacaktır.

2 Yaş Sendromu Yaşayan Çocuğa Nasıl Davranılır?

Eğer çocuğunuz 2 yaş atağı yaşıyor ve bu süreci daha az stresle geçirmek istiyorsanız empati yeteneğinizi ön plana çıkarmalı ve tutarlı sınırlar benimsemelisiniz. Bu süreçte size kolaylık sağlayacak birtakım yöntemleri şu şekilde sıralayabiliriz.

·        Duygusunu Onayla, Davranışı Sınırla Çocuğunuzun çok sık yaşayacağı öfke krizlerinde sizinle konuşamıyor olsa bile siz onunla konuşmaya çalışın. Kızgın olduğu anlarda, “Anlıyorum.”, “Çok kızgınsın görüyorum.” ya da “Oyuncağı istemiyorsun şimdi anladım seni.” Gibi cümlelerle onu anladığınızı göstermelisiniz. Çünkü bu öfkelerin temel sebepleri arasında, o an ki durumun kendi istediği gibi olmaması geliyor. Fakat, çocuğunuzu anladığınız kadar bu süreçte sınırlarınızı da net bir şekilde belirtmelisiniz. Öfke krizleri kendisine ya da çevresine vurması gibi bir davranışla devam ediyorsa “Kızgın olabilirsin ama vuramazsın.” Ya da “Kızgın olsan bile eşyaları atamazsın.” Gibi cümlelerle onu yönlendirmelisiniz. Bunları yaparken de net ve sakin olmalısınız.

·        2 Seçenek Sunun Çocuklar uzun bir süre kontrol duygusuna aç olarak yaşarlar. Bu süreçte onlara her şeyi yasaklamak yerine güvenli alanları içerisinde bir özgürlük tanımlayabilirsiniz. Yani onlara seçenekler sunabilirsiniz. Örnek verecek olursak; “Kırmızıyı mı yoksa maviyi mi giymek istersin?”, “Önce diş fırçalayalım sonra da kitap okuyalım.” Ya da “Bardakta mı su içmek istersin yoksa sulukta mı?” gibi sorularla rahatlatabilirsiniz.

·        Rutinlerinizden Vazgeçmeyin Çocuğunuz rutinlerinden zaman zaman sıkılsa da, bunlara bağlı kalmak ona güven verecektir. Yani uyku ve yemek saatlerinize, oyun ve dışarı çıkma düzenlerinize ya da oyuncaklar ile sadece onun odasında oynamak gibi rutinleriniz varsa bu rutinlerden vazgeçmemelisiniz.

·        Değişiklikleri Önceden Haber Verin

Çocuğunuz bu süreçte ani değişiklikleri hoş karşılamayacaktır. Bunun için, “Birazdan parktan gideceğiz.”, “Telefonu birazdan kapatıyoruz.” Ya da “2 kere daha kaydıraktan kay, sonra eve gidiyoruz.” Gibi cümleler ile onu değişikliğe hazırlamalısınız.

·        Sakinliğinizi Koruyun

Kriz anında çocuğunuzun davranışları kadar sizin davranışlarınız da büyük önem teşkil ediyor. Bu süreçte çocuğunuza bağırmak anlık bir susma sağlasa da uzun vadede aranızdaki güven ilişkisini zedeleyecek ve çocuğunuzun bu öfke nöbetlerini model olarak benimsemesine neden olabilir. Bunun yerine gerildiğiniz anlarda derin bir nefes almak, kısa süreli yönünüzü başka tarafa çevirmek ve kendinizi sakinleştirmenin yollarını bulmanız gerekir.

·        İyiyi Fark Edin ve Övün

Çocuğunuz bu süreçte zorluklar çıkarıyor olsa da, çok iyi davranışlar sergilediğini de göreceksiniz. Bunun için yaptığı iyi şeyleri de fark edip onu övmelisiniz. Örnekle açıklayacak olursak; “Oyuncağını arkadaşınla paylaştığını gördüm, aferin sana.” Ya da “Parktan sakin ayrılıyoruz teşekkür ederim.” Gibi cümleler kurmayı öğrenmelisiniz.

·        Gelişimi Destekleyecek Etkinlikler Sunun

2 yaş atağı döneminde çocuğunuzun duygularını düzenlemesi, dikkatini toplaması ve ince motor becerilerini geliştirmesi için yapılacak etkinlikler çok önemlidir. Yaşına uygun olarak kullanılacak basit eşleştirme ve çizgi takip çalışmaları, boyama kitabı ya da duygu durumlarını ifade eden resimli hikayeler büyük kolaylık sağlayacaktır.

Unutmamak gerekiyor ki 2 yaş sendromu dönemi bir gün geçecek. Ancak, çocuğunuz ile kurduğunuz bağ kalıcı olacak. Bir yetişkin olarak kendisi ile mücadele içerisinde olan çocuğunuzla aynı davranışları sergilemek yerine, onun sizin yönlendirmenize muhtaç olduğunun farkına varmalı, onu anlamalı ve hayatının her alanında ona rehberlik etmeye devam etmelisiniz.